ӨСКЕНБАЙДЫҢ БАЛҚАСЫМ БИДІ ЖЕҢУІ
Өскенбай бірде Борсымұрын-Қарабас мекеніндегі Балқасым бидің ауылына келеді. Болыс,билердің арасында отырған Балқасым үйге кіріп амандасып болған Өскенбайға:
–Әй, Өскенбай, сенің жыршы екеніңді білейін, мынау Қаратүйе – Манатадан бастаптеңізді жағалай Маңғыстаудың жер-суын түгел жырлап өтші, – дейді.
– Айтқаныңыз болсын, бәске не тігесіз? – дейді Өскенбай.
– Не сұрасаң соны беремін.
Балқасым бидің қалыңмалмен матап жас қызды тоқалдыққа алғанын, ол қыздың армандақалған сүйген жігіті барын білетін ақын:
– Жас тоқалыңызды бересіз бе, айтқаныңызды орындасам? – дейді.
– Әй, не деп көкіп отырсың? – деп шу ете түседі төрдегі билер.
– Жә, елде қыз құрып қалған жоқ. Жырлай алса айтқаны болсын, – дейді Балқасым. Биосыны айтысымен, Өскенбай домбырасының бұрауын түсіріп алады да ағытыла жөнеледі:
Қаратүйе, Маната,
Керті менен Сындыны,
Бөрібас пен Бағданы
Біз айталы, жан ата
Онан былай сұрасаң
Оғыландыда ер Бекет
Әруақты ер еді
Қысылғанда болған сеп.
Қарамая, Кендірлі,
Қансу, Тамды, Көгесем,
Қарасай мен Қызылсай,
Жаманжол мен Қыңырақ,
Алыстығын байқасаң
Тауы тұрған бұлдырап,
Онан әрі ылдида
Сақсұрқа мен Сүмбе су
Шерін байқап қарасам
Сексеуілді қалың ну,
Өркеш-өркеш өрі бар
Қаяса мен Шағала
Қыстың күні болғанда
Соның құмын панала.
Онан әрі қарасаң
Бүйірбасы, Күрпітау
Дүлдүл ата әулие
Аңыз болған керемет
Тастан соққан бар түйе,
Іргесінде тақ соның
Құрқызыл мен бар Сүйе,
Одан былай суларың
Қарасеңірек, Бозат бар,
Теңізін байқап қарасам
Әрбір түрлі талап бар,
Оның арғы басында
Ауылым Құйжақ, Дәне бар,
Қақпақтысы қасында
Қара суды қақ жарған
Темірбаба және бар.
Оның былай қасында
Көздіойық пен Күрткетік
Кендірлі деген жерінде
Жамандау салған қала бар,
Оның былай қасында,
Тасұшы, Тоқпақ, Қызық бар,
Мына отырған ділмардың
Қай сөзінде бұзық бар?
Оның былай қасында
Жыланды мен Құрық бар,
Шын сөйлесе шайырдың
Арқа жыны құрыстар.
Оның арғы қасында
Үрпек, Сарша, Исан бар,
Қызылқұм деген жерінде
Қауын салған дихан бар,
Оның былай қасында
Қосойық пен Еже бар
Қарақұм мен Қызылжар,
Өмірзақ пен Ақеспе,
Қошқарата, Құйрық, Қолтық бар.
Қаражалшы, Ақшұқыр
Хажы болып Машырық.
Медіресе, мешіт салдырып
Бала оқытып жақсы тұр.
Оның былай қасында
Түлкілі, Құйжақ, Саура бар
Сығынды тауын жағалап
Аралды, Үрпек барсақ Сауда бар
Оның арғы қасында
Ақкетік пен Қала бар
Тауыменен өрлесең
Қарасу мен Саназар
Ақсу, Қолмыш және бар.
А&# USKENBAY'S VICTORY OF BALKASYM DANCE
One day Uskenbay came to the village of Balkasym bi in Borsymuryn-Karabas. Bolys, who was sitting among the dancers, greeted Uskenbay, who entered the house and greeted him:
- Oh, Uskenbay, I know that you are a poet, this is Karatuye - from Manata to the sea, to the whole land of Mangystau, - he says.
- Tell me, what do you bet on? - says Uskenbay.
- I'll give you what you ask for.
The poet, who knew that Balkasym danced with a bride and married a young girl, and that she had a boyfriend of her dreams:
- Will you give me your young weaver, if I do what you say? - says.
- Hey, what are you talking about? - the dancers shout.
- Yes, there are no girls in the country. Let him sing if he can, - says Balkasym. According to Biosy, Uskenbay takes down the dombra and leaves:
Blackberry, Manata,
Criticism of Kerti,
Boribas and Baghdad
Let's say, dear parents
If you ask him
Male Beket in Oguland
He was a ghostly man
Sprinkle when compressed.
Karamaya, Kenderli,
Kansu, Tamdy, Kogesem,
Karasai and Kyzylsai,
Bad Road and Stubborn,
If you notice the distance
The mountains are blurred,
Then on the slope
Saksurka and Sumbe water
I tried Sherin
Saxaul thick well,
There is a ridge
Kayasa and Chagala
When it is winter
Shelter his sand.
If you look further
Side, Kurpitau
Duldul Ata is a saint
It's great to be a legend
A camel with a stone,
Next to it is an odd one
I love red,
From now on you will drink
There is Bozat,
I looked at the sea
There are different requirements,
At the other end of it
My village is Kuizhak, there is Dane,
Near the lid
The black water cracked
Temirbaba and there.
Next to him
Eyes and jacket
In a place called Kenderli
There is a city built by evil,
Next to him,
Carrier, Tokpak, Interesting bar,
Here are the speakers
Which of my points do you disagree with?
Next to him
There is a snake and a tail,
You're a real spit fire
Back pain.
Next to him
There is Urpek, Sarsha, Isan,
In the place called Kyzylkum
There is a farmer who planted melons,
Next to him
There is Kosoyik and Ezhe
Karakum and Kyzylzhar,
Umirzak and Akespe,
There is a ram, a tail, an armpit.
Karazhalshy, Akshukur
Mashyryk is a pilgrim.
Madrasah built a mosque
The child is well educated.
Next to him
There is a fox, a fox, Saura
Extract along the mountain
If we go to the island, Urpek, there is trade
Next to him
There is Akketik and Kala
If you climb a mountain
Karasu and Sanazar
Aksu, Kolmysh and there.
A & # | |
