СОСЛАН ÆМÆ ТАРЫ ФЫРТТÆ
Нартыл ныккодта фыд зымæк æруарыдис залты мит. Сæ фосæн
бахæринаг ницыуал уыдис. Катайы бацыдысты, нæ фос цæмæй аирвæзын
кæнæм, зæгъгæ, нæ бæхтæ куы фæцагъды уой, уæд æнæбæх лæг
æнæбазыртæ маргъæй уæлдай куы нæ у.
Иу бон æрæмбырд сты лæгæвзæрстæй се стыр хæдзармæ æмæ уынаффæ
кæнынц, кæдæм фескъæрой сæ фос, ууыл. Дзурынц Уырызмæгмæ:
— Ды бирæ фæхаттæ, зоныс бæстæтæ иууылдæр,— чи зоны, ахæм
бæстæ фехъуыстаис, зымæг мит кæм нæ вæййы.
— Ахæм бæстæ бæргæ зонын,— загъта Уырызмæг,— денджызы был Тары
фыртты бæстæ: зымæг дзы кæрдæг уæрагмæ вæййы, йæ кæрдæг та —
астымгæрдæг-къуыстымхал. Уым нæ фос куы фæхизой, уæд сæ уромæг нал
бауромдзæн. Фæлæ зын у уырдæм фос аскъæрынмæ ныфс бахæссын. Дыууæ
'фсымæры сты уыдон —Мукара æмæ Бибыц. Сæ иуæй куы аирвæзой нæ фос,
иннæмæй уæддæр нæ аирвæздзысты.
— Цыдæриддæр уа, уæддæр нæ фос уырдæм фескъæрæм,— загътой
Нарты 'взæрст лæгтæ,— фæлæ сæ чи аскъæрдзæнис, чи разындзæн ахæм
ныфс æмæ ахæм хъаруйы хицау?
Бирæ фæдзырдтой, фæлæ ничи цыд фосгæс. Йæхи дзыхæй куы ничи
разы кодта, уæд загътой: «Цæй, хæлттæ сæппарæм, æмæ кæй хал схауа,
уый куыд аскъæра фос æмæ сæ куыд фæхиза Тары фыртты зæххыл, афтæ».
Ныллæууыдысты хæлтæ 'ппарыныл. Скодтой хæлттæ. Нарты фыдбылыз
Сырдон хинæйдзаг кæм нæ уыд — йæхи халисæг акодта, йæ худ
зыгъуыммæ фæфæлдæхта æмæ хæлттæ уым ныппæрста. Сосланмæ мæсты уыд
æмæ йын йæ хал йæ къухы саггомы амбæхста. Хæлттæ сцагъта,
нывнæлдта æмæ Сосланы хал сæвдыста. Афтæ 'ртæ хатты дæр Сосланы
хал систа. Базыдта йын йæ хиндзинад Сослан æмæ йæм фæмæсты ис,
фелвæста йæ цирхъ æмæ Сырдоны йæ разæй айста. Суры йæ, фæлæ хъуыды
кæны йæхи нымæры: «ныр æй цæвин, æмæ Нарты фæсивæд — лæппуйæ,
чызгæй — зæгъдзысты: гъæ, уæууæй, Сослан йæ ныфс нæ хæссы!»
Ныууагъта Сырдоны æмæ 'рбаздæхти.
Цы гæнæн ма йын уыди — йæ сæрмæ нал бахаста нæ акомын. Бацыди
уыцы мæстыйæ сæ хæдзармæ æмæ бандоныл йæхи æруагъта — бандон
ныммур ис йæ быны.
— Цы кæныс, ме 'нæныййаргæ хъæбул, чи дæ бафхæрдта?— фæрсы йæ
Сатана.
— Цы ма кæнон — Нартæн далæ Тары фыртты зæхмæ фосгæс фæцæуыныл
мæ хал схаудта! Æз уырдыгæй æнæфыдбылызæй нал æрбацæудзынæн,—
дзуапп ын радта Сослан.
— Тæрсгæ ма кæн, мæ лæппу, дæхи барæвдзытæ кæн æмæ аскъæр фос.
Æрмæст-иу æппындæр дæхи макæмæн базонын кæ; кæд дæм исчи фæзына,
уæд амæлттæ кæндзынæ.
Барæвдз кодта йæхи Сослан, уæдæ цы уыдаид! Райсомæй раджы
ныхъæр кодта Нартыл:
— Нарт, уæ рæгъæутт СОСЛАН ÆМÆ ТАРЫ ФЫРТТÆ
Нартыл ныккодта фыд зымæк æруарыдис залты мит. Сæ фосæн
бахæринаг ницыуал уыдис. Катайы бацыдысты, нæ фос цæмæй аирвæзын
кæнæм, зæгъгæ, нæ бæхтæ куы фæцагъды уой, уæд æнæбæх лæг
æнæбазыртæ маргъæй уæлдай куы нæ у.
Иу бон æрæмбырд сты лæгæвзæрстæй се стыр хæдзармæ æмæ уынаффæ
кæнынц, кæдæм фескъæрой сæ фос, ууыл. Дзурынц Уырызмæгмæ:
— Ды бирæ фæхаттæ, зоныс бæстæтæ иууылдæр,— чи зоны, ахæм
бæстæ фехъуыстаис, зымæг мит кæм нæ вæййы.
— Ахæм бæстæ бæргæ зонын,— загъта Уырызмæг,— денджызы был Тары
фыртты бæстæ: зымæг дзы кæрдæг уæрагмæ вæййы, йæ кæрдæг та —
астымгæрдæг-къуыстымхал. Уым нæ фос куы фæхизой, уæд сæ уромæг нал
бауромдзæн. Фæлæ зын у уырдæм фос аскъæрынмæ ныфс бахæссын. Дыууæ
'фсымæры сты уыдон —Мукара æмæ Бибыц. Сæ иуæй куы аирвæзой нæ фос,
иннæмæй уæддæр нæ аирвæздзысты.
— Цыдæриддæр уа, уæддæр нæ фос уырдæм фескъæрæм,— загътой
Нарты 'взæрст лæгтæ,— фæлæ сæ чи аскъæрдзæнис, чи разындзæн ахæм
ныфс æмæ ахæм хъаруйы хицау?
Бирæ фæдзырдтой, фæлæ ничи цыд фосгæс. Йæхи дзыхæй куы ничи
разы кодта, уæд загътой: «Цæй, хæлттæ сæппарæм, æмæ кæй хал схауа,
уый куыд аскъæра фос æмæ сæ куыд фæхиза Тары фыртты зæххыл, афтæ».
Ныллæууыдысты хæлтæ 'ппарыныл. Скодтой хæлттæ. Нарты фыдбылыз
Сырдон хинæйдзаг кæм нæ уыд — йæхи халисæг акодта, йæ худ
зыгъуыммæ фæфæлдæхта æмæ хæлттæ уым ныппæрста. Сосланмæ мæсты уыд
æмæ йын йæ хал йæ къухы саггомы амбæхста. Хæлттæ сцагъта,
нывнæлдта æмæ Сосланы хал сæвдыста. Афтæ 'ртæ хатты дæр Сосланы
хал систа. Базыдта йын йæ хиндзинад Сослан æмæ йæм фæмæсты ис,
фелвæста йæ цирхъ æмæ Сырдоны йæ разæй айста. Суры йæ, фæлæ хъуыды
кæны йæхи нымæры: «ныр æй цæвин, æмæ Нарты фæсивæд — лæппуйæ,
чызгæй — зæгъдзысты: гъæ, уæууæй, Сослан йæ ныфс нæ хæссы!»
Ныууагъта Сырдоны æмæ 'рбаздæхти.
Цы гæнæн ма йын уыди — йæ сæрмæ нал бахаста нæ акомын. Бацыди
уыцы мæстыйæ сæ хæдзармæ æмæ бандоныл йæхи æруагъта — бандон
ныммур ис йæ быны.
— Цы кæныс, ме 'нæныййаргæ хъæбул, чи дæ бафхæрдта?— фæрсы йæ
Сатана.
— Цы ма кæнон — Нартæн далæ Тары фыртты зæхмæ фосгæс фæцæуыныл
мæ хал схаудта! Æз уырдыгæй æнæфыдбылызæй нал æрбацæудзынæн,—
дзуапп ын радта Сослан.
— Тæрсгæ ма кæн, мæ лæппу, дæхи барæвдзытæ кæн æмæ аскъæр фос.
Æрмæст-иу æппындæр дæхи макæмæн базонын кæ; кæд дæм исчи фæзына,
уæд амæлттæ кæндзынæ.
Барæвдз кодта йæхи Сослан, уæдæ цы уыдаид! Райсомæй раджы
ныхъæр кодта Нартыл:
— Нарт, уæ рæгъæутт | |
